چیپست Intel Z590
مهمترین تغییر و پیشرفت چیپست Z590 نسبت به چیپست Z490، پشتیبانی اختصاصی از نسل چهارم رابط PCI-Express است (با پردازندههای نسل 11). به لطف این چیپست، پردازندههای نسل 11 موسوم به Rocket Lake-S میتوانند تا 20 خط رابط PCIe 4.0 را با کارت گرافیک یا دستگاههای ذخیرهسازی M.2 به اشتراک بگذارند. همچنین سرعت لینک DMI بین پردازنده و چیپست تا دو برابر افزایش یافته است (از PCIe 3.0 x4 به PCIe 3.0 x8) و بدین ترتیب، دستگاههای ذخیرهسازی یا کارتهای شبکه که در ارتباط با چیپست مادربرد هستند، میتوانند از دو برابر پهنای باند بیشتر بهرهمند شوند. علاوه بر حفظ قابلیت اورکلاک رم و پردازندههای سری K اینتل و بهرهگیری از سیستم برقرسانی ارتقا یافته، چیپست Z590 به صورت ویژه از درگاه پرسرعت USB 3.2 Gen 2x2 (با سرعت 20 گیگابیت بر ثانیه) نیز پشتیبانی میکند.
سوکت Intel LGA 1200
بر خلاف جهش از نسل 9 به نسل 10 از پردازندههای اینتل، سوکت میزبان پردازندههای نسل 11 دستنخورده باقی مانده است و این پردازندهها همچنان با سوکت LGA 1200 سازگاری دارند. به همین خاطر، سوکت LGA 1200 و به تبع چیپست Z590 هم از پردازندههای نسل 11 اینتل و هم از پردازندههای نسل 10 پشتیبانی میکند. توجه داشته باشید که پشتیبانی و استفاده از خطوط PCIe 4.0 تنها با پردازندههای نسل 11 امکانپذیر است و در صورت استفاده از پردازندههای 10، تنها میتوانید از خطوط PCIe 3.0 استفاده کنید.
طراحی 12+1 فازی مدار تغذیه دیجیتالی
مادربرد Z590 AORUS ELITE از طراحی 12+1 فازی مدار تغذیه دیجیتالی جهت برقرسانی به پردازنده بهره میبرد که خود از کنترلر دیجیتالی PWM و بستههای DrMOS (ترکیب درایور و ماسفت) تشکیل شده است. فازهای این مدار تغذیه کاملاً دیجیتالی، بدون تراشه دو برابر کننده PWM و به طور مستقیم به پردازنده متصل شدهاند و هر یک توانایی تحمل 720 آمپر جریان برق را دارند. این مدار با کمک کانکتورهای برق 24 پین و 8+4 پین محکم ATX، مادربرد Z590 AORUS ELITE را به بستری مناسب برای اورکلاک تبدیل میکنند و جریان برق را با دقت بسیار زیادی به اجزا و قطعات مادربرد – که نسبت به تغییر کمیتهای جریان برق حساس هستند و به برق زیادی نیاز دارند – انتقال میدهند. همچنین از خازنهای پلیمری جامد به منظور بهبود پاسخ گذرا در مدار و به حداقل رساندن نوسان در مدار استفاده شده است. بدین ترتیب، کاربران و علاقهمندان به سختافزار بالارده میتوانند به حداکثر کارایی پردازندههای نسل 11 اینتل دست پیدا کنند.
انتقال بهینه جریان برق مناسب به پردازنده، به معنای ایجاد حرارت کمتر و در نتیجه پایداری بیشتر پردازنده در فرکانسهای کاری بالا و پردازشهای سنگین است. همچنین استفاده از پینهای محکم در کانکتورهای برق ورودی مادربرد موجب برقراری سطح تماس بیشتر برای انتقال الکتریسیته، تحمل بیشتر برق با جریان قویتر و گرمای ناشی از آن و نیز مقاومت فیزیکی بیشتر و عمر مفید طولانیتر این کانکتورها میشود. مدار چاپی مادربرد Z590 AORUS ELITE برای پیادهسازی نسل چهارم رابط پرسرعت PCI-E طراحی شده است و میتواند حرارت تولید شده را بهتر پخش کند.
راهکار حرارتی پیشرفته
مادربرد Z590 AORUS ELITE مجهز به راهکار و سیستم دفع حرارت پیشرفته با کارایی بالا است. این سیستم از هیتسینکهای فلزی با سطح تماس بالا و پدهای حرارتی ضخیم تشکیل شده است و قطعات حیاتی مادربرد را به بهترین نحوه خنک میکنند تا گیمرها، اورکلاکرها و علاقهمندان به سختافزار بالارده بهترین عملکرد سیستم خود را تجربه کنند.
1. هیتسینک با سطح تماس و پوشش بالای ماسفتها:
- سطح تماس این هیتسینک در مقایسه با هیتسینکهای سنتی تا 2 برابر افزایش یافته است که به فرآیند دفع حرارت ماسفتها کمک میکند.
- طراحی این هیتسینک، یک تکه است که در مقایسه با هیتسینکهای دارای طراحی چند تکه، از سطح تماس بیشتر و کارایی بالاتر در فرآیند خنککنندگی ماسفتها برخوردار است.
- در این هیتسینک، کانالها و روزنههای متعددی تعبیه شده است که موجب ورود جریان هوا به داخل هیتسینک و در نتیجه بهبود فرآیند دفع حرارت میگردد.
2. پدهای حرارتی به کار رفته از شرکت LAIRD، دارای توان 5 وات بر متر کلوین (W/mK) هستند و در مقایسه با پدهای سنتی، از ضخامت 1.5 برابری برخوردارند. این پدها نسبت به پدهای سنتی در بازه زمانی مشابه میتوانند تا 2.7 برابر گرمای بیشتری را انتقال دهند.
3. شرکت گیگابایت به منظور پایداری بالاتر درایوهای اس اس دی M.2، راهکار حرارتی اختصاصی را برای این دستگاههای ذخیرهسازی در نظر گرفته است. هیتسینکهای Thermal Guard با دفع حرارت تولیدی درایوهای اس اس دی M.2، از ایجاد گلوگاه در کارایی آنها جلوگیری میکنند.
سیستم خنککننده هوشمند Smart Fan 6
سیستم Smart Fan 6 دارای چندین قابلیت خنککنندگی ویژه است که با کمک آنها میتوان در عین پایدار کردن کارایی سیستم گیمینگ، آن را خنک و بیصدا نگه داشت. در مجموع، 6 هدر اتصال فن روی مادربردZ590 AORUS ELITE تعبیه شده است که از فنها و پمپهای PWM و DC پشتیبانی میکنند: یک هدر اتصال فن پردازنده، یک هدر اتصال فن خنککننده مایع، سه هدر اتصال فن کیس و یک هدر اتصال فن/پمپ خنککننده مایع. با رابط کاربری اختصاصی سیستم Smart Fan 6، کاربر میتواند سرعت گردش هر فن را بر اساس 6 سنسور حرارتی روی مادربرد تنظیم کند.
قابلیتهای خنککنندگی سیستم Smart Fan 6:
تمام هدرهای اتصال فن در برابر اضافه جریان مقاوم است و از فنها و پمپهای خنککننده مایع PWM و DC با توان 24 وات (12 ولت/2 آمپر) پشتیبانی میکند. 7 نقطه تنظیم حرارت/سرعت فن برای تنظیم دقیق شدت گردش فنها در نظر گرفته شده است. 6 هدر اتصال فن از حالتهای گردش دوگانه شیبدار/پلکانی (Slope/Stair) فن برای سناریوهای کاربری مختلف پشتیبانی میکنند. همچنین توقف خودکار فنها با افت دمای سیستم از حد معینی به بعد نیز امکانپذیر است. اینکه کدام فنها خاموش شوند، نسبت به کدام سنسورهای حرارتی واکنش نشان دهند و در چه دمایی خاموش یا روشن شوند، همگی قابل تنظیم و شخصیسازی هستند.
رابط کاربری Smart Fan 6
- کنترل بهبود یافته سرعت فن: در کنار افزایش نقاط کنترل سرعت فن از 5 نقطه به 7 نقطه، نمودار سرعت فن نیز بزرگتر شده است تا کاربران بتوانند سرعت فن را دقیقتر کنترل کنند.
- حالتهای گردش شیبدار/پلکانی: در سناریوهای کاربری مختلف میتوان نحوه گردش فنها را بین حالتهای شیبدار و پلکانی (Slope/Stair) تغییر داد. حالت شیبدار، حالت سنتی و خطی برای سرعت گردش فنها است. حالت پلکانی، حالت جدید و غیر خطی است که با آن سرعت گردش فنها بین فواصل دمایی مشخص، ثابت میماند.
- ورودی دستی: کاربران حرفهای برای تنظیم دقیقتر سرعت فنها میتوانند از حالت ورودی دستی (Manual Input) بهره ببرند.
- تنظیم آسان (EZ Tuning): کاربران میتوانند به صورت تقریبی چهار نقطه در دماها و سرعت فن مشخص کنند و رابط Smart Fan 6 به صورت خودکار یک پروفایل گردش فن برای آنها ایجاد خواهد کرد.
- پروفایل گردش فن: پروفایل گردش فن قابل ذخیرهسازی در رام بایوس (BIOS ROM) است و حتی پس از آپدیت بایوس، در آن باقی میماند.
- پشتیبانی از ماژولهای رم با فرکانس 5000 مگاهرتز و حتی بالاتر
شرکت گیگابایت، مادربرد Z590 AORUS ELITE را به عنوان پلتفرمی آزمایش شده و قابل اطمینان معرفی کرده است که با ماژولهای رم با فرکانس 5000 مگاهرتز و بالاتر کاملاً سازگار است. تنها کاری که کاربران برای دستیابی به این کارایی باید انجام دهند، این است که مطمئن شوند ماژولهای رم آنها از پروفایلهای Intel XMP پشتیبانی میکنند و اینکه عملکرد XMP در بایوس مادربرد فعال است.
- لایه پوششی برای مسیرهای انتقال دهنده فرکانس رم
همه مسیرهای انتقال دهنده فرکانس رم در زیر لایه داخلی مدار چاپی مادربرد قرار گرفتهاند. در زیر این مسیرها، لایه پوششی تعبیه شده است که از آنها در برابر تداخلات خارجی محافظت میکند.
- توپولوژی اتصال زنجیرهای برای پهنای باند بیشتر میان پردازنده و رم
با به کار گیری توپولوژی بهینه اتصال زنجیرهای (Daisy-Chain) در مادربرد Z590 AORUS ELITE، این مادربرد قابلیت میزبانی از ماژولهای رم پرظرفیت با فرکانس 5000 مگاهرتز و بیشتر را پیدا کرده است. طرحبندی بهینه اتصال زنجیرهای، اثر استاب (Stub Effect) و به تبع امپدانس را از میان میبرد و موجب افزایش پتانسیل ماژولهای رم در رسیدن به فرکانسهای بالاتر میشود. بدین ترتیب، کاربران و گیمرها میتوانند از حافظههای با ظرفیت بیشتر و فرکانسهای کاری بالاتر استفاده کنند.
- پشتیبانی از ماژولهای رم با ظرفیت 32 گیگابایت
حداکثر ظرفیت حافظه رم پشتیبانی شده در مادربرد Z590 AORUS ELITE، برابر 128 گیگابایت است. پس از اینکه شرکت اینتل کد مرجع حافظه را بروزرسانی کرد، هماکنون یک اسلات رم میتواند میزبان ظرفیت 32 گیگابایتی باشد. بدین ترتیب، با نصب 4 ماژول رم در هر چهار اسلات رم مادربرد، میتوان به ظرفیت رم 128 گیگابایت دست پیدا کرد. این مقدار حافظه پیش از این تنها در پلتفرمهای دسکتاپ بالارده (HEDT) قابل دسترس بود. اما اکنون ظرفیت و پهنای باند بیشتری در اختیار کاربران قرار گرفته است و آنها میتوانند از نرمافزارهای وابسته به ظرفیت حافظه رم (مثل نرمافزارهای رندرینگ و ویرایش ویدئو)، به خوبی استفاده کنند.
- پوشش فلزی اسلاتهای رم
پوشش یک تکه اختصاصی مادربرد Z590 AORUS ELITE برای اسلاتهای رم، از جنس فولاد ضد زنگ است که علاوه بر جلوگیری از تخلیه الکترواستاتیکی، مانع خرابی، ضربه دیدن و خم شدن برد مدار چاپی میشود.
راهکارهای ذخیرهسازی
شش درگاه SATA با سرعت تبادل 6 گیگابیت بر ثانیه و سه اسلات M.2، راهکارهای ذخیرهسازی مادربرد Z590 AORUS ELITE را تشکیل میدهند. نزدیکترین اسلات M.2 به سوکت مادربرد، M-Key است و نیز از رابط PCIe 4.0 x4/x2 و درایوهای اس اس دی 2260/2280/22110 پشتیبانی میکند. دو اسلات M.2 دیگر نیز M-Key هستند و از رابط PCIe 3.0 x4/x2 و درایورهای اس اس دی 2260/2280/22110 پشتیبانی میکنند. علاوه بر این، هر سه اسلات M.2 با حافظههای Intel Optane سازگار هستند و از پیکربندیهای RAID 0/1/5/10 پشتیبانی میکنند. همچنین به صورت پیشفرض روی دو اسلات M.2 پخشکننده حرارتی تعبیه شدهاند که به دفع حرارت تولیدی درایوهای اس اس دی NVMe و پیشگیری از ایجاد گلوگاه در کارایی آنها کمک میکنند.
اسلاتهای توسعه PCIe
یک اسلات PCIe x16 با 16 خط نسل چهارم PCIe، یک اسلات PCIe x16 با 4 خط نسل سوم PCIe و نیز یک اسلات PCIe x1 با 1 خط نسل سوم PCIe، اسلاتهای توسعه مادربرد Z590 AORUS ELITE را تشکیل میدهند. نزدیکترین اسلات به سوکت مادربرد، در ارتباط با پردازنده است و دو اسلات دیگر نیز در ارتباط با چیپست Z590. جهت دریافت بهترین کارایی از کارت گرافیک، آن را در اسلات PCIe 4.0 x16 نصب کنید. این مادربرد همچنین از فناوری اتصال چند کارت گرافیک AMD CrossFire پشتیبانی میکند.
- طراحی سختافزاری رابط PCIe 4.0
همزمان با عرضه پردازندههای نسل یازدهم اینتل، پشتیبانی از نسل چهارم رابط PCIe برای اولین بار به پلتفرمهای این شرکت اضافه شد. علاوه بر این، اسلات PCIe 4.0 x4 M.2 تعبیه شده در مادربرد Z590 AORUS ELITE امپدانس کمتری دارد. همچنین استحکام اسلات PCIe 4.0 x16 با پوشش فولاد ضد زنگ تقویت شده است تا حین نصب و نگهداری کارت گرافیکهای سنگین، این اسلات دچار صدمه نشود.
نسل جدید درگاهها و ارتباطها
یک محصول بالارده باید به صورت آینده نگرانه طراحی شود و به آخرین فناوریهای عرضه شده تجهیز باشد تا در سالهای آینده نیز کارایی خود را از دست ندهد. مادربرد Z590 AORUS ELITE از نسل جدید ارتباطهای شبکه و ارتباطی پشتیبانی میکند و پرسرعتترین درگاهها را در اختیار کاربران قرار میدهد.
- درگاه پرسرعت 2.5GbE LAN
با به کار گیری درگاه 2.5GbE LAN، سرعت اتصال سیمی به شبکه نسبت به درگاه 1GbE LAN حداقل تا 2 برابر افزایش مییابد و آن را به درگاه ایدهآل برای تجربه عالی بازیهای آنلاین تبدیل میکند. این درگاه همچنین با اتصالهای مولتی گیگ (1-، 100، 1000 و 2500 مگابیت بر ثانیه) Rj-45 Ethernet سازگار است. تراشه به کار رفته برای شبکه، تراشه 2.5GbE LAN از شرکت Realket است.
- درگاه جدید و پرسرعت USB 3.2 Gen 2x2 Type-C
این درگاه علاوه بر برخورداری از طراحی دو طرفه و اتصال آسان دستگاهها و وسایل جانبی مختلف به آن، دارای سرعت تبادل داده تا 20 گیگابیت بر ثانیه است که نسبت به نسل قبلی خود، تا دو برابر سرعت بیشتری دارد.
دو درگاه USB 3.2 Gen 2 Type-A (قرمز)، یک درگاه USB 3.2 Gen 1 Type-A، چهار درگاه USB 2.0، یک درگاه DisplayPort 1.2، یک درگاه RJ-45، یک درگاه خروجی اپتیکال S/PDIF و چهار جک صوتی 3.5 میلیمتری، درگاههای ورودی/خروجی در پنل پشتی مادربرد را تشکیل میدهند. iTE I/O Controller Chip، تراشه کنترلر این درگاهها است.
علاوه بر این موارد، یک هدر USB 3.2 Gen 2 Type-C، یک هدر USB 3.2 Gen 1، دو هدر USB 2.0 و دو هدر اتصال کارت Thunderbolt روی مادربرد تعبیه شدهاند که دسترسی به درگاههای بیشتر و پرسرعت را به کاربران میدهند.
سیستم صوتی باکیفیت
در پنل پشتی مادربرد Z590 AORUS ELITE پنج جک صوتی 3.5 میلیمتری و یک درگاه خروجی اپتیکال S/PDIF قرار گرفتهاند که از پیکربندیهای صوتی 2/4/5.1/7.1 کاناله پشتیبانی میکنند.
- گواهینامه Hi-Res Audio
مادربرد Z590 AORUS ELITE گواهی Hi-Res Audio را کسب کرده است. این بدان معنا است که این مادربرد قابلیت بازتولید فرکانسهای صوتی تا 40 کیلوهرتز و بالاتر را دارد و کاربران از شنیدن صدا با بهترین کیفیت ممکن لذت خواهند برد.
- کدک صوتی بالارده از شرکت Realtek
کدک صوتی Realtek ALC1220-VB از نسبت سیگنال به نویز 120 دسیبل و توانایی پخش صدا با کیفیت HD برخوردار است. این کدک در کنار آمپلیفایر هوشمند هدفون میتواند میزان امپدانس دستگاه صوتی متصل شده به سیستم را تعیین، و از بروز مشکلاتی همچون بلندی کم صدا و بهم ریختگی امواج صوتی جلوگیری کند. با سری جدید کدکهای صوتی VB میتوانید صدای خود را از جک میکروفون تعبیه شده روی کیس و پنل عقب مادربرد (به ترتیب) با امپدانس 110 و 114 دسیبل ضبط و استریم کنید.
نورپردازی RGB
مادربرد Z590 AORUS ELITE از سیستم نورپردازی RGB FUSION 2.0 پشتیبانی میکند و به کاربران قابلیت کنترل دو نوار LED نورپردازی RGB در نزدیکی اجزای سیستم صوتی مادربرد و نیز لوگوی AORUS روی چیپست مادربرد را میدهد. با استفاده از دو هدر چهار پین و 12 ولت RGB و دو هدر سه پین 5 ولت ARGB، کاربران میتوانند نوارهای LED اضافه و یا سایر محصولات سری AORUS را که دارای نورپردازی RGB یا ARGB هستند، به مادربرد متصل کرده و آنها را مدیریت و شخصیسازی کنند.
نرمافزار RGB FUSION 2.0
آخرین نسخه نرمافزار نورپردازی گیگابایت RGB FUSION 2.0 با رابط کاربری جدید و پشتیبانی کامل از نورپردازی RGB، قابلیتهای شخصیسازی گوناگونی را در اختیار کاربران میگذارد. آنها در کنار کنترل نوارهای LED تعبیه شده روی مادربرد، میتوانند تا چهار نوار LED دیگر را به مادربرد متصل کنند و با کمک نرمافزار RGB FUSION 2.0، کنترل کامل بر سیستم نورپردازی خود داشته باشند.
اپلیکیشن RGB FUSION
کاربران با اپلیکیشن اختصاصی گیگابایت RGB FUSION میتوانند رنگ و افکتهای سیستم نورپردازی خود را دور از کیبورد و صفحه نمایش و با گوشی همراه کنترل کنند. این اپلیکیشن برای سیستم عامل اندروید و IOS در دسترس و از طریق فروشگاههای Google Play و App Store قابل دانلود است.
Q-Flash Plus: آپدیت بایوس مادربرد بدون نصب پردازنده، رم و کارت گرافیک
علاوه بر جامپر Clear CMOS، قابلیت Q-Flash Plus به مادربرد Z590 AORUS ELITE افزوده شده است. با این قابلیت، کاربران برای فلش کردن بایوس مادربرد نیازی به نصب پردازنده، رم و کارت گرافیک یا حتی ورود به صفحه بایوس مادربرد ندارند. کافی است کابل برق 24 و 8 پین ATX را به مادربرد وصل کنید، سپس فایل بایوس جدید را دانلود و روی فلش USB ذخیره کنید (و نام آن را به gigabyte.bin تغییر دهید)، آن را به درگاه Q-Flash USB متصل کنید و در نهایت کلید اختصاصی Q-Flash Plus را فشار دهید.
اپ سنتر گیگابایت
اپ سنتر گیگابایت (Gigabyte App Center) پورتال کاربردی جهت دسترسی به تمام ابزارها و درایورهای مربوط به مادربردهای شرکت گیگابایت است. کاربران با این پورتال میتوانند ابزارهای مورد نظر خود را از اپ سنتر دانلود و درایورها و ابزارهای مربوط به مادربرد را بروزرسانی کنند.
رابط EasyTune
EasyTune رابط ساده با کاربرد آسان از شرکت گیگابایت است که به کاربران اجازه میدهد تا سیستم خود را در محیط ویندوز به صورت دقیق تنظیم و یا فرکانس و ولتاژ پردازنده و رم را کنترل کنند. با قابلیت Smart Quick Boost، میتوان سیستم را با یک کلیک به صورت خودکار اورکلاک کرد و کارایی سیستم را در مواقع نیاز افزایش داد.
مشاهده وضعیت اجزای مختلف سیستم با مرکز System Information Viewer
System Information Viewer از شرکت گیگابایت، مرکزی است که وضعیت فعلی سیستم را به کاربران نشان میدهد. با کمک این مرکز میتوان بر فرکانس پردازنده نظارت کرد، برای سرعت فنهای سیستم پروفایل تعیین کرد، سنسورهای حرارتی سیستم را به گونهای تنظیم کرد که با بالا رفتن بیش از اندازه دمای قطعات، به شما اخطار دهند و غیره.
نقد و بررسی کاربران